Bijwerkingen van acupunctuur: wat je kunt verwachten en waarom ze ontstaan

Acupunctuur is een veilige en natuurlijke behandelmethode die lichaam en geest helpt om weer in balans te komen. Toch kan het gebeuren dat je na een behandeling reacties ervaart die soms worden omschreven als “bijwerkingen”. Het is belangrijk om te weten dat dit geen schadelijke bijwerkingen zijn, maar natuurlijke herstelreacties van het lichaam. Ze laten zien dat er iets in beweging wordt gezet.

In deze blog leg ik je uit welke reacties kunnen voorkomen, waarom ze ontstaan – zowel vanuit de Westerse geneeskunde als de Traditionele Chinese Geneeswijzen (TCM) – en wat je zelf kunt doen om je herstel te ondersteunen.

Mogelijke reacties na acupunctuur

Niet iedereen ervaart hetzelfde, en vaak merk je vooral ontspanning en verlichting. Toch kunnen de volgende reacties voorkomen:

• Vermoeidheid of loom gevoel

Je lichaam schakelt in herstelmodus. Daardoor kun je je tijdelijk wat loom voelen of meer behoefte hebben aan slaap en rust. Dit is normaal en gaat vanzelf over.

Tip: Gun jezelf de tijd en luister naar je lichaam. Neem rust of ga wat eerder naar bed.

• Hoofdpijn

Wanneer spanning loskomt of Qi in beweging wordt gezet, kan er hoofdpijn ontstaan. Dit is meestal van korte duur.

Tip: Drink voldoende water of kruidenthee; dat helpt vaak om hoofdpijn sneller te verlichten.

• Klachten die tijdelijk erger worden

Soms worden bestaande klachten eerst wat sterker, of komt een oude klacht nog even terug. Ook je spijsvertering kan reageren, bijvoorbeeld door vaker naar de wc te moeten of lichte buikpijn. Dit hoort bij het loskomen van stagnatie en het zoeken naar een nieuwe balans.

Tip: Blijf rustig en zorg voor voldoende ontspanning. Vaak merk je na een of twee dagen juist meer verlichting.

• Spierpijn of stijfheid

Na de behandeling kun je tijdelijk spierpijn of stijfheid voelen. Spieren en bindweefsel passen zich aan, net zoals na een intensieve massage.

Tip: Warmte helpt vaak goed, bijvoorbeeld een warme douche of een kruik. Ook een korte wandeling stimuleert de doorbloeding.

• Blauwe plek (hematoom)

Op de plek van de naald kan een klein blauw plekje verschijnen. Dit is onschuldig en verdwijnt meestal vanzelf binnen enkele dagen.

Tip: Is het gevoelig? Leg er kort een koud washandje op.

• Duizeligheid of een wazig gevoel

Sommige mensen ervaren na acupunctuur duizeligheid of een licht, zweverig gevoel, alsof je even “los van de wereld” bent. Dit gebeurt meestal doordat je zenuwstelsel snel overschakelt naar ontspanning, waardoor je lichaam kort de tijd nodig heeft om te aarden. Bij mensen met een lage bloeddruk komt dit wat vaker voor. Het is onschuldig en trekt vanzelf weer weg. Tip: Sta rustig op, drink voldoende water en neem de tijd voordat je weer gaat fietsen of autorijden.

• Emotionele reacties

Tijdens of na de behandeling kan er een emotionele ontlading plaatsvinden. Huilen, boosheid, lachen of je een paar dagen wat down voelen komt voor. Vaak ervaar je daarna juist meer ruimte en opluchting.

Tip: Sta jezelf toe om dit te voelen. Neem tijd voor jezelf of schrijf je ervaring op om het te verwerken.

• Verandering in slaap

Sommige mensen slapen dieper en langer. Anderen slapen juist een nachtje wat onrustiger. Dit is tijdelijk en stabiliseert vanzelf.

Tip: Houd een vast slaapritme aan en vermijd prikkels zoals koffie of schermen vlak voor het slapen.

• Verkouden of grieperig gevoel

Na een behandeling kun je een verkoudheids- of griepachtig gevoel ervaren. Dit betekent dat je immuunsysteem actief wordt en processen in gang zet om op te ruimen, af te voeren en te herstellen. Het kan kort duren, maar soms ook wat langer aanhouden.

Tip: Geef jezelf de tijd om te herstellen. Drink warme dranken, neem rust en eet voedzame maaltijden.

• Uitzonderlijke reacties

Heel zelden kan een naald een zenuw prikkelen. Dat kan een uitstralend gevoel of tinteling geven, die soms wat langer gevoelig of geïrriteerd blijft. Dit is onschuldig en herstelt vanzelf. Tip: Geef je lichaam de tijd. Meestal trekt het vanzelf weg. Bij twijfel kun je altijd even contact opnemen.

Waarom kunnen deze reacties ontstaan?

Bekeken vanuit de Westerse geneeskunde

Zenuwstelsel

Acupunctuur beïnvloedt het autonome zenuwstelsel. Het sympathische deel (ons actie- en stresssysteem, ook wel bekend als de “fight-or-flight” reactie) maakt ruimte voor het parasympathische deel (ons rust- en herstelsysteem, ook wel “rest-and-digest” genoemd). Hierdoor schakelt het lichaam over naar herstel. Dat kan verklaren waarom je je na een behandeling moe, loom of zelfs wat licht in het hoofd voelt: je zenuwstelsel gaat van aan naar rust.

👉 Dit is vaak de reden dat je je na een behandeling diep ontspannen of juist een beetje slaperig voelt.

Hormonen, neurotransmitters en stressregulatie

Acupunctuur zet in het lichaam verschillende processen in gang die zorgen dat bepaalde stoffen vrijkomen of beter in balans komen. Deze stoffen spelen een belangrijke rol bij pijnstilling, stemming, slaap en stress.

Stoffen die ontspanning en herstel stimuleren:

• Endorfines → onze natuurlijke pijnstillers; verminderen pijn en geven een gevoel van ontspanning. 👉 Veel mensen merken hierdoor dat pijn direct wat minder wordt.

• Serotonine → beïnvloedt stemming en is de voorloper van melatonine. Draagt bij aan innerlijke rust en stabiliteit. 👉 Dit kan zorgen dat je stemming lichter of stabieler aanvoelt.

• Melatonine → ondersteunt de slaapkwaliteit en kan zorgen voor een dieper slaappatroon. 👉 Daarom merk je soms dat je de nacht na een behandeling beter slaapt.

• Oxytocine → ook wel het knuffelhormoon genoemd; geeft een gevoel van warmte, vertrouwen en verbondenheid. 👉 Dit kan verklaren waarom je je meer op je gemak of dichter bij jezelf voelt.

• Dopamine → zorgt voor motivatie, energie en een gevoel van beloning. 👉 Dit kan verklaren waarom sommige mensen zich na een behandeling opgewekter en gemotiveerder voelen.

Stressregulatie:

• Cortisol → dit hormoon houdt je systeem langdurig in stress. Een daling van cortisol helpt het lichaam te ontspannen, piekergedachten los te laten en beter tot rust te komen.👉 Daardoor ervaar je vaak meer rust in je hoofd.

• Adrenaline en noradrenaline → deze hormonen zorgen voor alertheid in stresssituaties. Acupunctuur helpt hun activiteit meer in balans te brengen, waardoor het zenuwstelsel minder “aan” blijft staan.👉 Dit maakt dat je je minder opgejaagd of onrustig voelt.

Deze combinatie van effecten verklaart waarom veel mensen zich na acupunctuur niet alleen ontspannen voelen, maar ook lichter, helderder en soms zelfs energieker. Tegelijk kan het lichaam tijd nodig hebben om zich aan te passen aan deze nieuwe balans.

Tegelijk kan het lichaam tijd nodig hebben om deze nieuwe balans te vinden

• Beter slapen → door de toename van serotonine en melatonine en de daling van cortisol.

• Slechter slapen → doordat het zenuwstelsel en brein nog bezig zijn met verwerken, of omdat er tijdelijk meer alertheid of energie vrijkomt (bijvoorbeeld door dopamine).

Doorbloeding en circulatie

Acupunctuur stimuleert de doorstroming van bloed en lymfe. Spieren krijgen meer zuurstof en afvalstoffen worden beter afgevoerd. Dit kan verklaren waarom je soms spierpijn ervaart of een gevoel van “ontgifting”, zoals lichte hoofdpijn of loomheid.

👉 Je kunt dit ervaren alsof je lichaam aan het opschonen is.

Immuunsysteem

Uit onderzoek blijkt dat acupunctuur invloed heeft op immuuncellen en ontstekingsremmende processen. Het lichaam kan daardoor reageren met een verkoudheids- of griepgevoel. Dit is een teken dat het immuunsysteem actief wordt en processen in gang zet om op te ruimen, af te voeren en te herstellen.

👉 Veel mensen ervaren dit als een kort herstelproces, waarna ze zich juist sterker voelen.

Bekeken vanuit de Traditionele Chinese Geneeswijzen (TCM)

Qi en Bloed in beweging Acupunctuur zet de stroom van Qi en Bloed weer in beweging. Waar stagnatie zat, kan dit zich eerst even sterker laten voelen – bijvoorbeeld pijn, druk of vermoeidheid – voordat er meer ruimte en verlichting ontstaat.

Lever Qi De Lever is in de TCM nauw verbonden met de vrije stroom van energie en emoties. Wanneer Lever Qi in beweging komt, kunnen emoties zoals boosheid, spanning of verdriet loskomen. Ook een gevoel van opluchting en meer innerlijke rust horen hierbij.

Herstel van Yin en Yang Acupunctuur helpt het evenwicht tussen Yin (rust, voeding, koelte) en Yang (actie, warmte, energie) te herstellen. Tijdens dat proces kan het lichaam even zoeken naar balans, wat zich uit in tijdelijke reacties zoals vermoeidheid, onrust of wisselende energieniveaus.

Shen (geest/mind) In de TCM wordt de Shen gezien als onze geest, ofwel mind. De Shen is verbonden met het Hart en speelt een belangrijke rol in emoties, helderheid en innerlijke rust. Acupunctuur kalmeert de Shen en kan zo zorgen voor meer balans, rust en helderheid.

Wat kun je zelf doen na een behandeling?

• Drink voldoende water of kruidenthee.

• Neem rust en luister naar je lichaam – soms betekent dat vroeg naar bed of gewoon even niks doen.

• Vermijd alcohol, zware maaltijden of intensieve inspanning vlak na de behandeling.

• Warmte helpt bij spierpijn: denk aan een warme douche of een kruik.

• Maak eventueel een rustige wandeling om de circulatie te stimuleren.

• Eet iets lichts voor je afspraak, zodat je niet met een lege maag op de behandeltafel ligt. Dit helpt duizeligheid te voorkomen.

• Bij een lage bloeddruk kan duizeligheid iets sneller optreden. Dat is onschuldig en gaat vanzelf weer over.

Wanneer contact opnemen?

De reacties die hierboven beschreven staan, zijn meestal mild en van korte duur (1–2 dagen). Twijfel je of houdt een reactie langer aan? Neem dan gerust contact op.

Tot slot

Bijwerkingen van acupunctuur zijn meestal juist signalen dat je lichaam reageert en dat er iets in beweging komt. Het is onderdeel van het herstelproces en helpt om oude patronen los te laten. Vaak merk je dat klachten bij volgende behandelingen minder heftig reageren en steeds meer stabiliseren.

Wat ik hier deel, komt voort uit mijn interesse, ervaring en scholing. Het is mijn persoonlijke kijk, niet als absolute waarheid, maar als een bron van informatie, inspiratie, erkenning en een uitnodiging tot bewustwording. Zie het niet als medisch advies of vervanging van zorg, maar als ruimte om te voelen wat bij jou past en los te laten wat niet passend is.